Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp (UBTP) Lê Thị Nga nói, bà lo ngại khi Đảng và Nhà nước đẩy mạnh công tác phát hiện, xử lý các vụ tham nhũng lớn, “lợi ích nhóm”, “sân sau” thì loại tội phạm này sẽ chuyển sang thủ đoạn đối phó, che dấu dưới các hình thức tinh vi, phức tạp hơn…

Án tham nhũng được xử lý nghiêm, làm rõ đến đâu xử lý đến đó

Thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2019, sáng 12-9, bà Nga cho rằng, dưới sự chỉ đạo kịp thời, kiên quyết của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, nhiều vụ việc, vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp được phát hiện, khởi tố, xử lý nghiêm minh theo hướng làm rõ đến đâu, xử lý đến đó.

Như việc khởi tố các vụ án: Vụ án Đặng Anh Tuấn phạm tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, đưa hối lộ, nhận hối lộ xảy ra tại Bộ Thông tin và Truyền thông; vụ án Đinh Ngọc Hệ phạm tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi xảy ra tại Công ty Licogi 13; giai đoạn 2 vụ án Vũ Quốc Hảo và đồng phạm bị khởi tố về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; giai đoạn 2 vụ án xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và Tổng Công ty xây lắp dầu khí Việt Nam…

Cấp ủy, Ủy ban Kiểm tra các cấp tăng cường chỉ đạo, chủ động, quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, lựa chọn đối tượng, lĩnh vực, địa bàn nhạy cảm, dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng để kiểm tra, giám sát, phát hiện, xử lý kịp thời các sai phạm, nhất là Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kiểm tra, làm rõ nhiều sai phạm đặc biệt nghiêm trọng, quyết định kỷ luật và đề nghị Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thi hành kỷ luật nhiều cán bộ cao cấp do tham nhũng, vi phạm về quản lý kinh tế.

Nhiều án kinh tế lớn chứng minh được yếu tố tham nhũng

“Việc điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án đối với các vụ án tham nhũng có nhiều chuyển biến tích cực, đa số bảo đảm tiến độ xử lý. Đáng lưu ý là nếu như trước đây, các vụ án kinh tế lớn mà dư luận nghi ngờ có dấu hiệu tham nhũng nhưng do cơ quan điều tra không chứng minh được yếu tố tham nhũng, chiếm đoạt nên phải xử lý về tội phạm kinh tế, thì nay nhiều vụ án đã chứng minh được yếu tố tham nhũng, chiếm đoạt để xử lý nghiêm minh” – Chủ nhiệm UBTP đánh giá.

Bà nêu điển hình vụ Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn bị khởi tố về tội nhận hối lộ với số tiền rất lớn. Nhiều vụ án nghiêm trọng, phức tạp được đưa ra xét xử kịp thời, với hình phạt nghiêm khắc, như vụ Nguyễn Văn Dương, Phan Sào Nam và các đồng phạm phạm tội đưa hối lộ, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; vụ Phan Văn Anh Vũ phạm tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; vụ Trần Phương Bình và đồng phạm phạm tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản và tội cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng…

Các cơ quan tư pháp tích cực trong thực hiện biện pháp nhằm bảo đảm thu hồi tài sản bị thất thoát do tham nhũng về cho nhà nước…  Báo cáo của Chính phủ cho thấy trong giai đoạn điều tra, các cơ quan đã thu hồi được 615,06 tỷ đồng và 11.867 m2 đất, kê biên 795 tỷ đồng; Báo cáo của VKSND tối cao cho biết đã tích cực yêu cầu và áp dụng nhiều biện pháp tố tụng tạm giữ, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản, ngăn chặn giao dịch tài sản giá trị trên 10.000 tỷ đồng…

Việc áp dụng các biện pháp xử lý đồng bộ, nghiêm minh đối với tội phạm tham nhũng trong thời gian qua đã có tác dụng cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, thể hiện sự quyết liệt, nghiêm minh trong xử lý tội phạm về tham nhũng, tạo hiệu ứng tích cực, lan toả trong dư luận cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Việc thu hồi tài sản tham nhũng chỉ đạt 13,73%

Tuy nhiên, Chủ nhiệm UBTP đánh giá việc phát hiện tham nhũng thông qua tự kiểm tra nội bộ, kiểm tra của cấp trên đối với cấp dưới là khâu yếu tồn tại nhiều năm vẫn chưa được khắc phục; việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm về tham nhũng chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao. Số vụ án tham nhũng được phát hiện, điều tra, truy tố, xét xử chưa phản ánh đúng thực trạng tình hình tham nhũng. Một số địa phương có chuyển biến trong phát hiện, xử lý tham nhũng nhưng chưa đều.

Một số vụ án tham nhũng, sai phạm kinh tế lớn ở địa phương không phải do cơ quan điều tra ở địa phương phát hiện mà chủ yếu do cơ quan điều tra cấp trung ương khám phá, điều tra; các vụ án tham nhũng, sai phạm kinh tế do các cơ quan chức năng ở địa phương phát hiện, điều tra đa số là những vụ án nhỏ, xảy ra ở cấp huyện, cấp xã. Chất lượng và tiến độ giải quyết một số vụ việc, vụ án tham nhũng còn chưa đạt yêu cầu.

Việc thu hồi tài sản tham nhũng đạt tỷ lệ thấp. Theo Báo cáo của Chính phủ, trong số 37 vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo, tính đến hết tháng 6/2019, cơ quan thi hành án dân sự đã thi hành xong 9.454 tỷ đồng/68.856 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 13,73% trên tổng số phải thu hồi.

Đáng lưu ý, số trường hợp phát hiện yếu tố tham nhũng, vụ lợi trong các vụ án kinh tế còn ít, chưa phản ánh đúng bản chất, động cơ, mục đích của người phạm tội. UBTP cho rằng, đây là những vấn đề cần được Chính phủ, TAND tối cao, VKSND tối cao đánh giá đúng thực trạng và có giải pháp khắc phục.

Chú trọng chứng minh yếu tố vụ lợi trong các vụ án kinh tế

Cũng theo bà Lê Thị Nga, UBTP cơ bản đồng tình với đánh giá của Chính phủ về tình hình tham nhũng “đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm”. Tuy nhiên, UBTP cho rằng, trong thời gian tới, tình trạng tiêu cực, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, tổ chức, doanh nghiệp, “tham nhũng vặt” vẫn chưa bị đẩy lùi.

“Đáng lưu ý, khi Đảng và Nhà nước đẩy mạnh công tác phát hiện, xử lý các vụ tham nhũng lớn, “lợi ích nhóm”, “sân sau” thì loại tội phạm này sẽ chuyển sang thủ đoạn đối phó, che dấu dưới các hình thức tinh vi, phức tạp hơn… Dư luận cử tri cho rằng, trong lĩnh vực cổ phần hóa, mua bán tài sản công, ở nơi nào có hiện tượng “Nhà nước mua đắt, bán rẻ” các tài sản lớn thì ở đó có dấu hiệu của những vụ tham nhũng lớn và đa số các vụ án sai phạm lớn về kinh tế trong giai đoạn vừa qua đều có yếu tố vụ lợi” – Chủ nhiệm UBTP nhấn mạnh.

Do đó, bà đề nghị Chính phủ cần phải tổng kết, đánh giá, nhận diện để dự báo đúng tình hình tham nhũng và đề ra giải pháp phòng, chống hiệu quả, sát với tình hình thực tế. Quá trình xử lý cần chú trọng đến việc điều tra chứng minh yếu tố chiếm đoạt, vụ lợi trong các vụ án kinh tế.

Theo Cand.vn