Sáng 28-8, Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Khánh Hòa làm việc với UBND huyện Diên Khánh về công tác quản lý hoạt động khai thác, chế biến và tiêu thụ cát xây dựng trên địa bàn huyện thời gian qua. Ông Nguyễn Ngô - Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh đánh giá  cao cách làm mới trong xử lý khai thác cát trái phép mà huyện đang triển khai.

Như bắt cóc bỏ dĩa

Theo thống kê, toàn huyện Diên Khánh có 4 khu vực được cấp phép khai thác, nạo vét, thu hồi khoáng sản làm vật liệu với tổng diện tích 16,59ha, tổng trữ lượng hơn 772.302m3; một khu vực được cấp phép thăm dò với diện tích 73,7ha. Trong giai đoạn 2016 - 2020, UBND tỉnh đã cấp phép khai thác, cho nạo vét, thu hồi, vận chuyển khoáng sản cát, sỏi cho các đơn vị gồm: Công ty TNHH Dịch vụ - Xây dựng Khánh Sơn; Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Hoàng Thịnh Phát; Công ty Dịch vụ - Thương mại Khánh Vĩnh.

Từ năm 2016 đến nay, UBND huyện, Công an huyện và UBND các xã, thị trấn đã lập biên bản, ban hành quyết định xử phạt hành vi vi phạm hành chính đối với 300 lượt tổ chức, cá nhân với tổng số tiền xử phạt 839 triệu đồng, tịch thu 28 ghe khai thác cát trái phép. Các địa phương trên địa bàn huyện cũng đã phá dỡ hàng chục đường vận chuyển, bãi tập kết cát trái phép trên địa bàn các xã: Diên Thọ, Diên An, Diên Đồng, Diên Sơn, Diên Lâm…

Tuy đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, huy động nhiều lực lượng nhưng tình hình khai thác cát trái phép trên địa bàn huyện vẫn tiếp diễn, các đối tượng hoạt động ngoan cố, manh động và tinh vi hơn, khai thác tập kết lén lút vào các ngày nghỉ, ban đêm, khai thác xa nơi dân cư. Các mặt bằng tập kết mặc dù đã bị tháo dỡ nhưng các đối tượng chờ cơ hội thuận tiện là khôi phục lại hoặc tạo mặt bằng mới, việc tập kết cát trái phép mang tính cơ động hơn là hút cát thẳng lên xe…

Cách xử lý mới

Để kiên quyết xử lý tình trạng này, thay vì kiểm tra và xử lý như trước đây (chú trọng hành vi khai thác cát trái phép), UBND huyện đã đưa ra kế hoạch kiểm tra, xử lý phương tiện hoạt động trên các tuyến sông vi phạm Luật Giao thông đường thủy nội địa trên địa bàn huyện. Tổ công tác liên ngành đã tiến hành tuần tra, kiểm tra các phương tiện đang hoạt động và neo đậu trên sông Cái, sông Chò, sông Suối Dầu.

Ông Nguyễn Hữu Hùng - Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết, đây là cách làm mới của huyện nhằm ngăn chặn tận gốc nạn khai thác cát trái phép. Kế hoạch được triển khai từ ngày 15-8 đến 15-9, sau đó sẽ báo cáo rút kinh nghiệm để tiếp tục thực hiện đến cuối năm. Qua thời gian đầu triển khai, tình hình khai thác cát trái phép đã chuyển biến tích cực, ghe dưới lòng sông không còn. Tổ liên ngành đã phát hiện, cẩu kéo 7 ghe và 3 máy xúc đang neo đậu trên sông nhưng không tìm thấy chủ sở hữu, 4 chạc cát và nhiều vật dụng để khai thác cát, 3 xe ô tô tải vận chuyển cát không có nguồn gốc hợp pháp; tạm giữ 33m3 cát. Đến nay, đã có 42 ghe, 5 máy xúc, 2 phà, 5 bè đã được người dân chủ động kéo lên bờ, một số ghe khác đã được cẩu kéo đi nơi khác, chưa phát hiện ghe nào còn đậu trên sông.

Tuy nhiên, hiện nay có một số đối tượng chuyển sang khai thác cát trên các suối nhỏ, hồ. Ngoài ra, tại các vùng giáp ranh như: xã Suối Hiệp với xã Suối Cát (huyện Cam Lâm) hoặc xã Diên Phú với xã Vĩnh Trung (TP. Nha Trang), với huyện Khánh Vĩnh… rất khó để xử lý khi các đối tượng lẩn tránh sang địa phương khác. Huyện Diên Khánh kiến nghị một số vấn đề như: cần rà soát, sửa đổi hình thức xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi khai thác, vận chuyển khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp nhằm tạo ra chế tài xử lý đủ mạnh và mang tính răn đe; tổ chức các lớp tập huấn chuyên môn về lĩnh vực khoáng sản…

Đánh giá về công tác quản lý hoạt động khai thác, chế biến và tiêu thụ cát xây dựng trên địa bàn huyện thời gian qua, ông Nguyễn Ngô cho rằng, huyện đã triển khai nhiều giải pháp như: tịch thu ghe, truy thu thuế, phá dỡ đường vận chuyển, bãi tập kết cát trái phép… rất hiệu quả, đặc biệt là kế hoạch kiểm tra, xử lý phương tiện hoạt động trên các tuyến sông vi phạm Luật Giao thông đường thủy nội địa tạo được chuyển biến tốt trong việc xử lý tình trạng khai thác cát trái phép tại địa phương. Tuy nhiên, sau 1 tháng triển khai kế hoạch, huyện cần có hướng tiếp tục thực hiện để giữ được kết quả đã đạt được; tăng cường lực lượng, kinh phí cho cấp xã; đẩy mạnh công tác phối hợp giữa các lực lượng... Ban Kinh tế - Ngân sách cũng ghi nhận những kiến nghị, khó khăn của huyện trong công tác quản lý hoạt động khai thác, chế biến và tiêu thụ cát xây dựng, báo cáo cấp trên để có hướng giải quyết.