Ngay từ khi mới thành lập, Đảng ta đã coi việc nắm bắt lòng dân (tâm tư, nguyện vọng, ý chí của Nhân dân) là một trong những công việc quan trọng hàng đầu nhằm đề ra các chủ trương, đường lối cách mạng phù hợp lòng dân. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Dân chúng đồng lòng, việc gì cũng làm được. Dân chúng không ủng hộ, việc gì làm cũng không nên”. Những năm đầu đổi mới và đặc biệt là thời gian gần đây, Đảng ta tiếp tục có những sự chỉ đạo nhằm tăng cường công tác điều tra xã hội học, nắm bắt dư luận xã hội; cụ thể như: Văn kiện Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VII) đã nêu ra nhiệm vụ đối với công tác tư tưởng đó là “Nâng cao chất lượng thông tin nội bộ và công tác tuyên truyền, coi trọng biện pháp điều tra dư luận xã hội”. Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành trung ương Đảng (khóa VII) tiếp tục yêu cầu: “Tổ chức điều tra dư luận xã hội về những vấn đề cần thiết cho công tác lãnh đạo, quản lý Nhà nước. Xây dựng luật về trưng cầu dân ý”. Nghị quyết Trung ương 5 (khóa X) về công tác tư tưởng, lý luận và báo chí trước yêu cầu mới, tiếp tục nhấn mạnh: “Chú trọng công tác nghiên cứu, điều tra xã hội học, nắm bắt dư luận xã hội phục vụ công tác tư tưởng”. Và gần đây nhất, vào ngày 18/8/2014, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ra Kết luận số 100-KL/TW về việc đổi mới và nâng cao chất lượng công tác điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội, trong đó nêu rõ: “Điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội là công việc quan trọng và rất cần thiết nhằm nắm bắt, tập hợp kịp thời, sát thực tâm tư, tình cảm, ý chí, nguyện vọng của nhân dân về những vấn đề, sự kiện có tính thời sự trong nước và thế giới, đặc biệt là đối với các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; giúp các cơ quan lãnh đạo, quản lý có thêm thông tin tham khảo trong quá trình xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; là một khâu quan trọng, cần thiết trong xây dựng, ban hành, tổ chức thực hiện, đánh giá kết quả thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước”…

           Ngày nay, với sự phát triển vượt bậc của mạng Internet và sự bùng nổ thông tin của các trang báo điện tử, nhất là các trang mạng xã hội thì người dân, nhất là giới trẻ sẽ nhanh chóng tiếp cận được những luồng thông tin, những sự kiện, vấn đề “nóng” mà dư luận xã hội quan tâm. Do đó, việc nắm bắt, định hướng dư luận xã hội có vai trò đặc biệt quan trọng đối với đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng của Đảng ta hiện nay.

           Đối với địa bàn huyện miền núi Khánh Vĩnh, những năm qua được sự đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước, diện mạo của huyện đã có nhiều thay đổi; hệ thống cơ sở vật chất điện - đường - trường - trạm được đầu tư khang trang và cơ bản hoàn thiện; một số chỉ tiêu phát triển kinh tế đạt và vượt so với kế hoạch đề ra như: giá trị sản xuất công nghiệp - xây dựng, thu ngân sách…; công tác giáo dục, y tế đạt được nhiều kết quả quan trọng; các chương trình phát triển kinh tế - xã hội miền núi được triển khai hiệu quả góp phần nâng cao trình độ dân trí cũng đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn huyện được giữ vững ổn định, tác động tích cực đến tư tưởng, tâm trạng trong cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân.

           Tuy nhiên, với đặc thù là địa bàn có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống (có 15 dân tộc, chiếm trên 70% dân số toàn huyện), đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn trên 50%, trình độ dân trí không đồng đều và có sự chênh lệch khá lớn so với thành thị, đồng bằng… Xuất phát từ đặc điểm này nên các thế lực thù địch, phản động luôn coi vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là mảnh đất màu mỡ để thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình”. Chúng lợi dụng triệt để những vấn đề tác động trực tiếp đến tâm lý, tư tưởng của người dân như: sự chênh lệch giàu nghèo, tình trạng thiếu đất sản xuất, sự cạn kiệt của tài nguyên rừng, mối quan hệ giữa các tôn giáo, sự mai một của những giá trị truyền thống… Ngoài ra, còn những yếu tố khác cũng tác động đến tư tưởng, dư luận như: sự biến động của giá cả một số loại nông sản, tình hình dịch bệnh trên cây trồng và vật nuôi… do đó vấn đề đặt ra là phải làm sao giúp người dân, đặc biệt là giới trẻ, bà con đồng bào dân tộc thiểu số không dao động, cổ súy cho những thông tin đó.

           Nhận thức vấn đề trên, những năm qua Huyện ủy Khánh Vĩnh đã tăng cường chỉ đạo, triển khai nhiều giải pháp, để nắm bắt, định hướng dư luận, nhằm tạo sự đồng thuận, nhất trí cao trong cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên và nhân dân trong toàn huyện, cụ thể như: phân công các đồng chí trong ban chấp hành, ban thường vụ Huyện ủy phụ trách địa bàn; chỉ đạo UBND huyện và các địa phương xây dựng lịch tiếp công dân định kỳ hàng tuần; tổ chức họp giao ban bí thư các chi, đảng bộ; giao ban các ngành, các lĩnh vực theo định kỳ hoặc đột xuất để nắm bắt, trao đổi những vấn đề nổi cộm, phát sinh tại cơ sở; chỉ đạo Ban Chỉ đạo 94 huyện xây dựng kế hoạch hoạt động hàng năm, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên; thành lập Tổ cộng cộng tác viên dư luận xã hội với thành viên là các đồng chí công tác tại các cơ quan trên địa bàn huyện do đồng chí Trưởng Ban Tuyên giáo làm Tổ trưởng, ban hành quy chế hoạt động với những nội dung phù hợp với điều kiện thực tế ở địa phương… và thường xuyên kiện toàn đội ngũ báo cáo viên cấp huyện. Đồng thời chỉ đạo Ban Tuyên giáo Huyện ủy hướng dẫn, định hướng theo tháng, quý, năm cho các chi đảng bộ, lực lượng báo cáo viên nhằm chuyển tải kịp thời những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, những sự kiện chính trị, thời sự nổi bật của tỉnh, huyện, trong nước nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân…

           Trên cơ sở chỉ đạo của Huyện ủy, để chủ động nắm bắt thông tin và định hướng dư luận xã hội trên địa bàn huyện, Ban Tuyên giáo Huyện ủy linh hoạt sử dụng nhiều hình thức như tổ chức thông tin thời sự hàng quý cho cán bộ, đảng viên tại 3 cụm trên địa bàn huyện; chỉ đạo các địa phương, các ngành có liên quan nắm dư luận xã hội trong tuần, trong tháng, đặc biệt đối với các vụ việc bức xúc, nổi cộm, những điểm nóng... phải báo cáo nhanh qua điện thoại hoặc báo cáo bằng văn bản trên hệ thống thư điện tử. Hàng quý, 6 tháng, Ban Tuyên giáo Huyện ủy đều tổ chức hội nghị giao ban tuyên giáo cơ sở và giao ban với các ngành trong khối khoa giáo huyện, trong đó chú trọng đến các vấn đề về tài nguyên - môi trường, giáo dục, y tế, lao động - việc làm... vì đây là những nội dung được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm. Nhờ đó, việc theo dõi, nắm bắt và định hướng dư luận xã hội từng bước đi vào nền nếp, phục vụ ngày càng tốt hơn cho công tác tham mưu, định hướng dư luận xã hội cũng như việc đề ra những chủ trương, quyết sách sát thực, phù hợp lòng dân, nhất là trong việc giải quyết, xử lý các “điểm nóng”, những vấn đề nổi cộm ngay tại cơ sở… Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ ở cơ sở, nhất là cán bộ ban tuyên giáo cấp xã trong việc nắm bắt thông tin, dư luận xã hội ở địa phương, hàng năm Ban Tuyên giáo Huyện ủy đã phối hợp với Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện tổ chức 01 lớp bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ cho những đối tượng này, qua đó đã thực hiện tốt nhiệm vụ cung cấp nhiều thông tin quan trọng, có giá trị…

Lớp bồi dưỡng công tác tuyên giáo và báo cáo viên cơ sở do Ban Tuyên giáo Huyện ủy phối hợp với Trung tâm bồi  dưỡng chính trị huyện tổ chức

           Ngoài ra, hàng năm, Ban Tuyên giáo Huyện ủy đều phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy thực hiện điều tra thăm dò ý kiến dư luận xã hội (mỗi năm 1 lần) về kết quả thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng các cấp cũng như các nghị quyết, chính sách liên quan đến vấn đề an sinh xã hội… Qua điều tra, đã cung cấp những nguồn thông tin phản hồi quan trọng, kịp thời của các tầng lớp nhân dân đến các cơ quan lãnh đạo, quản lý của huyện và tỉnh, từ đó để các cấp lãnh đạo, quản lý có những quyết định đúng đắn, nắm chắc được tâm trạng, suy nghĩ, nguyện vọng của nhân dân, là đối tượng mà các quyết định hướng tới.

           Với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, UBND các cấp, của ngành tuyên giáo và sự phối hợp có hiệu quả của các cơ quan, đơn vị trong huyện, nhiều vấn đề phức tạp, nổi cộm dễ phát sinh “điểm nóng” về dư luận xã hội như: bóc tách đất; vấn đề đền bù giải phóng mặt bằng, khắc phục thiên tai; vấn đề tôn giáo; khai thác lâm - khoáng sản… đã được cấp ủy, chính quyền và các đơn vị phòng, ban của huyện giải quyết thấu đáo, hợp lý hợp tình, không có tình trạng khiếu nại, đơn thư…

Lấy ý kiến thông qua phiếu khảo sát là kênh thông tin quan trọng để nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân

           Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác định hướng, nắm bắt dư luận xã hội trên địa bàn huyện vẫn còn một số mặt hạn chế như: công tác nắm bắt tình hình, diễn biến tư tưởng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân có lúc, có nơi chưa kịp thời; việc phản ánh, báo cáo những tin “nóng” bức xúc, nổi cộm, những phát sinh mới ở ngành, địa phương, đơn vị chưa theo kịp với thông tin trên các trang mạng xã hội; chất lượng thông tin phản ánh nhiều khi chỉ dựa trên những thông tin lan truyền trong cộng đồng dân cư hoặc mạng xã hội mà không có sự kiểm chứng, đánh giá nên giá trị sử dụng không cao. Bên cạnh đó, ở một số địa phương, đơn vị, công tác nắm bắt dư luận xã hội chưa được lãnh đạo cấp ủy quan tâm nhiều… do đó, chất lượng thông tin thu được phần nào còn thấp, không kịp thời, ảnh hưởng đến chất lượng dự báo tình hình cũng như đưa ra các đề xuất, kiến nghị, giải pháp thực hiện...

           Để khắc phục những mặt còn hạn chế và nâng cao chất lượng công tác điều tra, nắm bắt, định hướng dư luận xã hội trên địa bàn huyện Khánh Vĩnh trong thời gian tới, bên cạnh việc thực đồng bộ, có hiệu quả nhiều giải pháp thì vấn đề căn cơ, cốt lõi nhất đó là nâng cao nhận thức trong Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể chính trị các cấp về vai trò, vị trí, chức năng và sự cần thiết của công tác nắm bắt, định hướng dư luận xã hội; công tác dư luận xã hội phải bám sát thực tiễn của đời sống xã hội, hướng về cơ sở, hướng tới từng đối tượng cụ thể gắn với các sự kiện và nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị... do đó cấp ủy các cấp phải chỉ đạo, chủ động nắm, phân tích, đánh giá, dự báo tình hình tư tưởng để có biện pháp giải quyết kịp thời đúng đắn các vấn đề bức xúc nảy sinh ngay từ cơ sở, tránh để phát sinh hình thành điểm nóng, gây mất ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Phối hợp làm tốt công tác tuyên truyền ở vùng dân tộc thiểu số với phương châm hướng về cơ sở, sát với cơ sở, gần gũi với các đối tượng, nhất là giới trẻ. Công tác tuyên truyền cần đổi mới theo hướng nhạy bén, làm chủ được các nguồn thông tin, không được để khoảng trống thông tin tồn tại trong vùng dân tộc thiểu số và miền núi; trong đó chú trọng các giải pháp phù hợp như tăng diện phủ sóng phát thanh, truyền hình, tăng thời lượng, chất lượng phát sóng, bố trí nội dung phát sóng phù hợp, tăng cường sử dụng pa nô, áp phích, tranh cổ động cũng như tuyên truyền miệng để đưa thông tin chính thống đến được mọi tầng lớp dân cư, nhất là đối với tầng lớp thanh niên là người dân tộc thiểu số. Một vấn đề quan trọng khác là phải xây dựng bầu không khí dân chủ lành mạnh, cởi mở trong đồng bào dân tộc thiểu số nói chung, giới trẻ nói riêng, tạo niềm tin để họ có thể thẳng thắn trao đổi, nói thật, nói hết những tâm tư, nguyện vọng của mình... Ngoài ra, để cho công tác nắm bắt dư luận, định hướng dư luận xã hội, hình thành dư luận xã hội tích cực, tạo sự thống nhất về nhận thức, tham gia đấu tranh hiệu quả trước những thông tin xấu, độc và quan điểm sai trái, thù địch thì phải quan tâm bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ, hỗ trợ kinh phí hoạt động cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên cơ sở, Tổ cộng tác viên dư luận xã hội vì đây là mắt xích quan trọng để làm cầu nối thông tin, phản ánh thông tin hai chiều giữa các cơ quan Đảng, Nhà nước và nhân dân trước khi các chủ trương, nghị quyết được ban hành, đi vào thực tiễn cuộc sống.

           Bên cạnh đó, nâng cao trách nhiệm của Ban Tuyên giáo Huyện ủy, ban tuyên giáo cơ sở và sự phối hợp giữa các ban, ngành có liên quan trong việc nắm bắt, cung cấp thông tin giải đáp, định hướng dư luận xã hội; nắm chắc diễn biến tư tưởng, các thông tin dư luận xã hội kịp thời báo cáo Ban Thường vụ, Thường trực Huyện ủy để xử lý, đặc biệt quan tâm đến những điểm nóng, những bức xúc, nổi cộm mới phát sinh trên địa bàn…

                                                                                    Duy Hải - Huyện ủy Khánh Vĩnh