Theo các chuyên gia, bên cạnh du lịch nghỉ dưỡng, Khánh Hòa cần phát triển mạnh du lịch văn hóa để da dạng hóa sản phẩm, hướng đến sự phát triển du lịch bền vững. Thế nhưng, đến nay, việc phát huy giá trị văn hóa để phát triển du lịch vẫn còn nhiều hạn chế.

Khai thác còn hạn chế

Trên địa bàn tỉnh có 16 di tích cấp quốc gia, 176 di tích cấp tỉnh; 3 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia và nghệ thuật bài chòi miền Trung Việt Nam (trong đó có Khánh Hòa) được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Từ vùng cao đến miền biển đều có những nét văn hóa rất độc đáo như: lễ hội của đồng bào Ê Đê, Raglai, lễ hội Cầu ngư ở các làng biển. Đó là những tài nguyên quý giá để phát triển du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng mà bao lâu nay vẫn “ngủ quên”. Du khách đến Khánh Hòa chủ yếu đi tour tham quan các di tích - danh thắng ở TP. Nha Trang với các điểm đến quen thuộc: Tháp Bà Ponagar, chùa Long Sơn, Hòn Chồng, Nhà thờ Chánh Tòa, Viện Hải dương học hay mới đây là những địa điểm mà bác sĩ A.Yersin sống và làm việc. 

Hiện tỉnh còn khá nhiều di tích có thể xây dựng thành các tour du lịch song chưa được khai thác như: tour du lịch tâm linh Am Chúa - Suối Đổ - Tháp Bà Ponagar; tour di tích lịch sử cách mạng Khu tưởng niệm Gạc Ma (Cam Hải Đông, Cam Lâm), Khu lưu niệm di tích tàu C235 (Ninh Vân, Ninh Hòa); tour du lịch sinh thái kết hợp trải nghiệm văn hóa cộng đồng ở Khánh Sơn…

Để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa bản địa thì du lịch cộng đồng cũng cần được khuyến khích. Thế nhưng, du lịch cộng đồng của Khánh Hòa mới chỉ có vài mô hình đang được xây dựng ở Ninh Vân (Ninh Hòa), Diên Xuân (Diên Khánh)… Theo báo cáo của Sở Du lịch,  hiện nay, mỗi năm tỉnh chỉ đón khoảng 10.000 lượt khách du lịch cộng đồng, doanh thu chỉ hơn 2,5 tỷ đồng. Đây là con số quá ít so với quy mô, tiềm năng của ngành Du lịch tỉnh. 

Cần đẩy mạnh bồi đắp và khai thác

PGS.TS Phạm Trung Lương - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển du lịch (Tổng cục Du lịch) cho rằng, những năm qua, dường như ngành Du lịch Khánh Hòa chỉ chú tâm khai thác du lịch nghỉ dưỡng biển, xem nhẹ việc xây dựng, khai thác du lịch văn hóa, hoặc nếu có thì cũng chưa có sự liên kết với các địa phương trong khu vực để làm dày thêm giá trị các sản phẩm du lịch văn hóa. Khánh Hòa có tour du lịch “Theo dấu chân bác sĩ A.Yersin” là rất tốt, nhưng sẽ tốt hơn nếu Khánh Hòa liên kết với Lâm Đồng để mở rộng tour lên Đà Lạt, nơi còn nhiều di sản văn hóa gắn với cuộc đời của nhà khoa học lừng danh này. Khánh Hòa có Khu di tích Tháp Bà Ponagar rất giá trị, nhưng nếu chỉ có mỗi điểm đến này, du khách vẫn chưa thể thấy hết sự đa dạng, giá trị của di sản văn hóa Chăm. Nên chăng, Khánh Hòa chủ động liên kết với Ninh Thuận, Phú Yên, Bình Định để xây dựng tour du lịch về di sản văn hóa Chăm?

Tương tự, PGS.TS Trần Đình Thiên - thành viên tổ tư vấn Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, Khánh Hòa nên đưa trầm hương thành một biểu tượng của miền đất linh thiêng gắn với huyền tích về nữ thần xứ sở Ponagar. Nếu biết phát huy thì du lịch Khánh Hòa sẽ có sức hút lớn đối với những du khách ưa du lịch văn hóa tâm linh.

Sau khi đến Nha Trang tham dự giải thưởng Cánh diều 2021, đạo diễn người Mỹ Aaron Toronto (đạo diễn phim Đêm tối rực rỡ - giải Cánh diều vàng) đã ở đây để nghỉ dưỡng, tham quan thành phố biển. Ông nhận ra, Nha Trang - Khánh Hòa không chỉ có những bãi biển đẹp, mà còn có bề dày văn hóa, chiều sâu khoa học độc đáo với những cơ sở nghiên cứu về y học dự phòng, thiên văn, hải dương học mang tầm khu vực như: Viện Pasteur Nha Trang, Viện Hải dương học, Bảo tàng A.Yersin..., nếu khéo léo có thể xây dựng thành tour du lịch khám phá về khoa học.

Có một điều đáng tiếc là cho đến nay, Nha Trang - Khánh Hòa vẫn chưa có nhà hát, bảo tàng hoặc trung tâm triển lãm xứng tầm để tạo nên các sự kiện, chương trình văn hóa nghệ thuật hấp dẫn, thu hút du khách. Đây là điều tỉnh cần sớm quan tâm trong thời gian tới để nâng cao sức hút cho du lịch tỉnh.

Đồng chí Nguyễn Thị Lệ Thanh - Giám đốc Sở Du lịch: Mới đây, HĐND tỉnh thông qua chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển du lịch cộng đồng. Mức hỗ trợ các điểm, sản phẩm du lịch cộng đồng từ 15-40 triệu đồng/điểm, sản phẩm… Trong thời gian tới, Sở Du lịch sẽ nghiên cứu, đề xuất xây dựng thêm những chính sách hỗ trợ, giúp cho các tổ chức, cá nhân phát huy được giá trị truyền thống văn hóa gắn với hoạt động du lịch cộng đồng…

Theo https://baokhanhhoa.vn/du-lich/202210/phat-huy-gia-tri-van-hoa-de-phat-trien-du-lich-8266276/