Theo chân một môi giới bất động sản, chúng tôi chạy gần hết đường Vũng Đình (thôn Hòn Nghê, xã Vĩnh Ngọc, TP. Nha Trang) rồi rẽ phải lên sát chân núi. Đập vào mắt chúng tôi là hàng chục ngôi nhà được xây dựng trên đất rừng sản xuất.

Nhà mọc trên đất rừng

Môi giới tên Tú dẫn tôi đi đụng chân núi rồi dừng xe để giới thiệu về một số căn nhà mới được xây dựng. “Nếu anh muốn giá rẻ thì chấp nhận đất rừng thôi. Ở đây, họ xây nhà được thì mình cũng xây được. Một là mua lô đất rồi xây lên, hai là mua lại nhà của những người dân ở đây”, Tú giới thiệu.

Dẫn tôi vào xem căn nhà của anh Ngô Thành Quang ngay cạnh đó, môi giới này cho biết căn nhà chỉ hơn 50m2 nhưng chủ nhà đang bán với giá hơn 500 triệu đồng. Tôi tỏ ý chê đắt, anh Quang nhanh miệng cho biết: “Ở đây nằm cheo leo trên sườn núi nên muốn làm được căn nhà này phải đầu tư hết hơn 150 triệu đồng tiền móng. Tiền đất cũng hơn 200 triệu đồng. Anh mua thì tôi để lại gần như không có lời vì tôi có mấy căn xung quanh đây”. Theo lời giới thiệu của anh Quang, trước kia anh có hơn 10 lô đất ở sát núi, đều là đất rừng sản xuất. Sau đó, anh bán cho một số người đến xây nhà ở, mỗi lô chỉ trên dưới 200 triệu đồng. Đến nay, đã hình thành một khu dân cư khá đông đúc. Vợ anh Quang cho biết, nếu sợ sạt lở thì sẽ bán cho căn nhà nằm ở phía dưới, cũng là đất rừng sản xuất nhưng xa chân núi hơn; giá cũng hơn 600 triệu đồng, tất cả đều làm giấy viết tay.

Điều kỳ lạ là anh Quang giới thiệu căn nhà mới xây dựng đầu năm 2018, nhưng lại cung cấp cho chúng tôi tờ giấy “xác nhận có nhà ở ổn định” do ông Phan Trần Nghị - Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Ngọc ký ngày 27-4-2017. Mặc dù xây nhà trên đất rừng, nằm sát chân núi nhưng UBND xã Vĩnh Ngọc vẫn ký xác nhận có nhà ở ổn định để chủ nhà được bắt điện, nước.

Đất rừng vẫn có sổ đỏ

Mới đây, trên mạng xã hội, một môi giới bất động sản rao: “Cần bán đất diện tích 91,8m2 ở Vũng Đình, Hòn Nghê, xã Vĩnh Ngọc giá 290 triệu đồng. Là đất rừng sản xuất, nhưng vẫn có sổ đỏ”. Theo lời giới thiệu thì lô đất này cách chợ Vĩnh Hải 2km, mặt đường bê tông 3m, đi lại dễ dàng, xung quanh dân cư đông đúc, điện nước đầy đủ, không ngập lụt… Quá bất ngờ, chúng tôi tìm hiểu thì được môi giới này dẫn lên khu dân cư nằm cheo leo trên sườn núi ở Vũng Đình. Xem giấy tờ thì sổ đỏ này được cấp ngày 11-12-2018, là đất rừng sản xuất, thời hạn sử dụng đến năm 2064. Đến nơi, chúng tôi thấy lô đất rừng được cấp sổ đỏ nằm sát vách núi, phía dưới là vực sâu, chiều ngang khoảng 10m. Tôi thắc mắc tại sao đất rừng lại tách sổ dưới 100m2 thì môi giới cho biết chủ đất đã “chạy” để có sổ vì liên quan đến một vụ phân chia tài sản thừa kế!.

Ông Trần Xuân Tây - Chánh Văn phòng Sở Tài nguyên - Môi trường cho biết: “Theo quy định không thể cấp sổ đỏ cho đất rừng dưới 100m2. Đất rừng mà rao bán, xây nhà thì quá sai rồi”. Trong khi đó, lãnh đạo UBND TP. Nha Trang cho biết sẽ kiểm tra lại thông tin phóng viên nêu.

Chúng tôi đưa hình ảnh sổ đỏ và lô đất cho ông Lê Văn Mỹ - Chủ tịch UBND xã Vĩnh Ngọc xem thì ông Mỹ cho biết: “Không hiểu vì sao đất rừng lại được tách sổ dưới 100m2. Nếu ở xã làm sai khi xét duyệt cấp sổ đỏ thì ở trên vẫn còn nhiều cơ quan như: Phòng Tài nguyên - Môi trường, Văn phòng đăng ký đất đai thành phố…”.

Kiến nghị thu hồi đất rừng

Làm việc với UBND xã Vĩnh Ngọc, một cán bộ địa chính cho biết, năm 2018, khi tiếp nhận mảng địa chính ông đã đến khu vực này và phát hiện có nhiều căn nhà xây dựng trên đất rừng, nằm sát chân núi. Ông đã chụp hình lại để ghi nhận và báo cáo lãnh đạo UBND xã. Đến nay, khu đất sát chân núi đã có khoảng 10 căn nhà được xây dựng. Nhiều chỗ tiếp tục có tình trạng khoét núi, tạo mặt bằng để phân lô bán nền. Tuy nhiên, đến nay, UBND xã Vĩnh Ngọc vẫn chưa có biện pháp xử lý các trường hợp này.

Ông Lê Văn Mỹ thừa nhận có tình trạng xây nhà trên đất rừng như phản ánh của phóng viên. Những căn nhà nằm sát chân núi là xây trên đất rừng sản xuất không phù hợp đất ở, còn hàng trăm căn nhà nằm xa chân núi là đất rừng sản xuất nhưng phù hợp đất ở. Dù là phù hợp đất ở hay không phù hợp đất ở thì việc xây dựng này đều phải xử lý. Thời gian qua, xã không xét duyệt bất cứ hồ sơ nào ở khu vực này xin chuyển lên đất ở. Tất cả các trường hợp này đều là xây dựng trái phép. Khi được hỏi về giải pháp sắp tới, lãnh đạo UBND xã Vĩnh Ngọc cho biết, hiện có nhiều đối tượng xây nhà trên đất rừng, làm biến đổi hiện trạng đất rừng, sử dụng sai mục đích đất rừng. Thời gian tới, xã sẽ thống kê các trường hợp vi phạm, đề xuất UBND TP. Nha Trang thu hồi đất theo quy định.

Những năm gần đây, trên địa bàn TP. Nha Trang liên tục xảy ra các vụ sạt lở nghiêm trọng, làm chết nhiều người. Các khu vực sạt lở chủ yếu là khu dân cư tự phát, xây nhà sát đồi núi. Nhìn khu nhà xây dựng trên đất rừng, sát đồi núi tại Vũng Đình, chúng tôi rùng mình khi nghĩ về thảm họa sạt núi ở xóm Núi và xóm Mũi, xã Phước Đồng vào cuối năm 2018…

Một cán bộ Sở Tài nguyên - Môi trường cho biết, Điều 6 Luật Đất đai 2013 quy định đất rừng sản xuất phải được sử dụng đúng quy hoạch, kế hoạch và mục đích sử dụng đất. Người sử dụng đất thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình trong thời hạn sử dụng đất theo quy định của luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan. Do đó, người sử dụng đất không thể xây nhà trên đất rừng sản xuất. Nếu sử dụng sai mục đích sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật. Để xây nhà trên đất rừng sản xuất, người sử dụng cần chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Tuy nhiên, khi không phù hợp quy hoạch đất ở thì không thể chuyển mục đích được.

Ông Nguyễn Xuân Đạt - Giám đốc Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP. Nha Trang: Khu vực sát chân núi mà phóng viên phản ánh là đất rừng sản xuất, quy hoạch là đất rừng sản xuất nên không thể chuyển đổi mục đích sử dụng. Các hộ dân xây nhà trên đất, làm thay đổi hiện trạng và mục đích sử dụng đất là vi phạm pháp luật.

Theo Báo Khánh Hòa