Quá trình phát triển đất nước cũng như kinh nghiệm quốc tế cho thấy, hòa giải, đối thoại đóng vai trò đặc biệt quan trọng, là nhu cầu và đòi hỏi của xã hội để giải quyết các tranh chấp phát sinh trong đời sống. Với cách thức thân thiện, đồng thuận trên nguyên tắc chia sẻ, cảm thông, hòa giải, đối thoại góp phần hàn gắn những mâu thuẫn, rạn nứt, nâng cao ý thức pháp luật của người dân, ngăn ngừa các tranh chấp trong tương lai, tạo sự đồng thuận, xây dựng khối đoàn kết trong nhân dân, góp phần bảo đảm an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội. Hòa giải thành, đối thoại thành giúp giải quyết triệt để, hiệu quả các tranh chấp mà không phải mở phiên tòa xét xử; kết quả hòa giải thành, đối thoại thành phần lớn được các bên tự nguyện thi hành; vụ việc không phải trải qua thủ tục sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm theo quy định của các luật tố tụng; tiết kiệm chi phí, thời gian, công sức của các bên liên quan và Nhà nước; hạn chế tranh chấp, khiếu kiện kéo dài, gây bức xúc trong dư luận.
Với Tòa án, đổi mới, tăng cường và nâng cao hiệu quả hòa giải, đối thoại là giải pháp căn cơ, giúp giải quyết khối lượng công việc ngày càng nặng nề, trong bối cảnh hàng năm các tranh chấp, khiếu kiện không ngừng tăng lên cả về số lượng và tính chất phức tạp. Từ những ý nghĩa và tầm quan trọng nêu trên, tăng cường hòa giải, đối thoại luôn là vấn đề được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, được xác định trong nhiều văn kiện quan trọng về cải cách tư pháp. Trên cơ sở đó, Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV, kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 16/6/2020 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2021.
Được sự quan tâm, chỉ đạo về chuyên môn của Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa, sự quan tâm chỉ đạo của Thành ủy Cam Ranh, Hội đồng nhân dân thành phố Cam Ranh sự phối hợp, tích cực của UBND thành phố Cam Ranh và các cơ quan liên quan cùng với sự nổ lực phấn đấu vươn lên của toàn thể cán bộ, công chức trong đơn vị, trong năm qua, Tòa án nhân dân thành phố Cam Ranh đã thực hiện tốt công tác triển khai thi hành Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án. Thông qua sinh hoạt hàng tuần tại đơn vị, lãnh đạo Tòa án nhân dân thành phố Cam Ranh đã triển khai Luật Hòa giải, Đối thoại và các văn bản hướng dẫn tới cán bộ, công chức; đã phân công 01 đồng chí Phó Chánh án phụ trách công tác hòa giải, đối thoại.
Hiện tại, Tòa án nhân dân thành phố Cam Ranh có 06 Hòa giải viên. Tất cả Hòa giải viên đã được cấp thẻ và đi vào hoạt động ổn định. Do tất cả Hòa giải viên đều đã được tập huấn về công tác thi hành Luật Hòa giải – Đối thoại tại Tòa án và được cập nhật các văn bản hướng dẫn, giải đáp của Tòa án nhân dân Tối cao; đồng thời các Hòa giải viên đều là những người có kỹ năng và kinh nghiệm hòa giải nên các vụ việc hòa giải đối thoại đạt hiệu quả cao về số lượng và chất lượng, giảm tải được phần nào áp lực cho Tòa án.

Hoạt động của Hòa giải viên tại Tòa án nhân dân thành phố Cam Ranh
Thẩm phán phụ trách hòa giải, đối thoại tại Tòa án luôn cập nhật đầy đủ, chính xác số liệu thụ lý, giải quyết các vụ việc của Hòa giải viên; đánh giá về tình hình hoạt động trong tuần, tổ chức trao đổi các vướng mắc về nghiệp vụ và kịp thời, nhanh chóng triển khai các văn bản mới hướng dẫn thi hành Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án. Từ đó, các Hòa giải viên luôn yên tâm công tác.
Sau 10 tháng triển khai thi hành Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án, mặc dù dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, bên cạnh đó, việc cải tạo mở rộng trụ sở cơ quan phần nào ảnh hưởng đến việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của đơn vị nhưng nhờ sự phấn đấu, nỗ lực vươn lên của toàn thể cán bộ, công chức và người lao động cùng tất cả các Hòa giải viên mà Tòa án nhân dân thành phố Cam Ranh đã đạt được những thành quả nhất định: Tổng số các vụ, việc thụ lý theo Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án: 62 vụ, việc (dân sự 12 vụ, việc, hôn nhân gia đình: 50 vụ, việc). Giải quyết: 54 vụ, việc, đạt tỷ lệ 87,1%. Trong đó: Người khởi kiện rút đơn khởi kiện : 05 vụ, việc; Hòa giải, đối thoại không thành : 01 vụ, việc; Hòa giải, đối thoại thành: 36 vụ, việc. Tòa án ra Quyết định công nhận kết quả hòa giải thành: 30 vụ, việc.
Căn cứ vào kết quả hoạt động của các Hòa giải viên trong năm qua, Tòa án nhân dân thành phố Cam Ranh đề nghị Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa tặng giấy khen đối với 02 Hòa giải viên có tỷ lệ hòa giải cao là Nguyễn Quốc Thịnh và Phan Văn Hoạt.
CTV Thủy Triều, Tòa án nhân dân thành phố Cam Ranh