Xã Cam Thành Nam là một trong những địa phương có diện tích xoài nhiều nhất trên địa bàn thành phố Cam Ranh, những ngày này, xã đang vào vụ thu hoạch nhưng những người dân trồng xoài đang đứng ngồi không yên vì năm nay xoài vừa mất mùa, vừa rớt giá và khó tìm đầu ra do ảnh hưởng của dịch Covid-9.

Mất mùa, rớt giá

Theo ông Huỳnh Văn Thượng, thôn Quảng Hòa, xã Cam Thành Nam có kinh nghiệm trồng xoài cả hơn 20 năm nay cho biết: Những năm qua, do cây xoài thường xuyên sâu bệnh, giá cả lại bấp bênh nên từ hơn 03 ha nay ông chỉ còn trồng hơn 02 ha, trong đó xoài Úc gần 01 ha ở diện tích đất thuê, hơn 01 ha xoài cát Hòa Lộc tại đất vườn nhà. Vào vụ xoài, gia đình ông vừa bán xong vườn xoài Úc, tuy nhiên theo ông cho hay, chưa có năm nào thua lỗ như năm nay, cả vườn xoài rộng gần 01 ha chỉ thu chưa được 4 tấn, giảm hơn một nửa so với năm ngoái. Nguyên nhân là do thời tiết không thuận lợi, cây ra hoa nhiều nhưng đậu trái ít vì nắng hạn kèm sâu bệnh. Không chỉ năng suất giảm, giá xoài cũng ở mức thấp kỷ lục trong vòng 10 năm qua, bán cả vườn xoài gia đình ông vẫn chịu thua lỗ gần 40 triệu đồng. Còn lại vườn xoài cát Hòa Lộc khoảng 2 tháng nữa mới cho thu hoạch nhưng ông cũng đang trong tâm trạng bất an lo lắng.

Ông Huỳnh Văn Thượng nói: "Năm nay, tôi có thuê dưới 01 ha đầu tư xuống làm, tiền đất thuê 01 ha là 20 triệu, công làm ra thêm 40 triệu nữa là 60 triệu, đầu tư phân thuốc nữa, năm nay trời nắng không có nước tưới, công cán lại cao mà bán ra xoài giá thấp, năm nay trời nắng xoài nó cũng không có đẹp cho nên tính bán hết, công đầu tư, bỏ công ra thì coi như là lỗ 40 triệu. Còn xoài cát Hòa Lộc ở nhà giờ mới bắt đầu cho trái khoảng 2 tháng nữa mới cho thu hoạch nhưng mà tình trạng này nắng hạn kéo dài cho nên là xoài không có lớn trái mà nước thì thiếu, dịch Covid nữa rồi không biết kết quả thế nào. Năm nay, nói chung không phải ở riêng nhà tôi mà tất cả bà con làm xoài đều thất bại, xoài rớt giá, chi phí đầu tư cao...”

Gian nan tìm đầu ra

Không những mất mùa, rớt giá, mà việc tìm đầu ra cho sản phẩm cũng rất gian nan. Những năm trước, khi chưa đến mùa thu hoạch, thương lái đã tới tận nơi đặt cọc tiền mua cả vườn, thuê người trông coi 24/24 giờ, nông dân không phải bận tâm đầu ra sản phẩm mà đến ngày, thương lái tới thu hoạch toàn bộ, trả tiền sòng phẳng. Còn nay, xoài già quá ngày nhưng không ai đến hỏi thăm. Như gia đình ông Thượng do trồng lâu năm có mối thương lái quen nên bán được, còn nhiều hộ không ai đến mua phải tự hái rồi bán rao dọc các tuyến đường hoặc để tự chín trong vườn rồi cho không.       Là một chủ vựa thu mua trái cây trên địa bàn, chị Lê Thị Phương cho biết: “Năm nay, tình hình thu mua trái cây đi bên xoài gọi là thất bại, so với mấy năm thì tôi mua rất là rẻ, xoài úc hiện tại bây giờ là chỉ có 20.000 đồng xoài đẹp, xoài loại 1, xoài loại 2 có 10.000 đồng, nói chung giá cả nó rất là rẻ, mấy năm còn xuất khẩu đi được thì giá của nó tới 60-70.000 đồng/kg, còn bình quân lại là 50.000 đồng/kg. Nay do tình hình bị bệnh dịch Covid- 19 nữa cho nên chợ người ta không có cho tụ tập cho nên là giá cả nó cũng bấp bênh quá nên không thu mua được nhiều, xe cộ không ổn định, tuyến đường đi không ổn định, nhiều khi gửi xe khách là xe khách bị cấm đi cho nên là tôi không dám tiếp tục thu mua xoài...”.

Ảnh minh họa: Các vựa thu mua đóng hàng chuẩn bị xuất ra phía Bắc.. Nguồn Báo Khánh Hòa

Xã Cam Thành Nam là địa phương có diện tích trồng cây ăn trái lớn của thành phố Cam Ranh. Trong đó, ngoài cây táo, mãng cầu thì cây xoài cũng được xem là cây trồng mang lại nguồn thu nhập chính của nhiều nông hộ, trên địa bàn toàn xã. Hiện nay, xã đang có hơn 100 ha xoài các loại, với gần 200 hộ trồng. Do đó, để giúp người dân giảm bớt khó khăn, hiện nay, xã đang phối hợp các đơn vị, cơ sở kinh doanh tìm giải pháp kết nối với các doanh nghiệp thu mua xoài để đảm bảo đầu ra cho nông dân, nhất là đối với vụ xoài cát Hòa Lộc sắp tới cho thu hoạch. Ngoài ra, xã cũng đang kiến nghị để người nông dân được giảm lãi suất, gia hạn trả nợ và được vay lại để tái sản xuất.

Chú trọng trồng theo tiêu chuẩn VietGap

Năm nay, giá xoài mới giảm sâu nhưng thực tế vài năm gần đây giá cả quả xoài đã luôn bấp bênh, không ổn định, bên cạnh đó lượng nước tưới nhiều diện tích không đảm bảo nên xã cũng đã có định hướng cho người nông dân chuyển đổi cây trồng, hoặc nếu có trồng thì trồng theo chương trình VietGap, trên diện tích chủ động được nguồn nước tưới để vừa đảm bảo chất lượng quả xoài, không sâu bệnh vừa tạo được thương hiệu xoài sạch, thuận lợi cho việc tiêu thụ. Ông Ngô Văn Nhẹ, Chủ tịch Hội Nông dân xã Cam Thành Nam cho biết: “Cam Thành Nam thì cây xoài nó cũng tương đối, nhưng mà nó vẫn được so với các loại cây trồng khác, cho nên cũng khuyến khích bà con trồng xoài Úc, nhưng mà với cái điều kiện là phải có những diện tích có nước tưới, không nên trồng tràn lan, trồng đại trà, trồng phải chủ động tưới. Nhưng mà năm nay nó có điểm khó khăn một cái là, thứ nhất là cái vấn đề nước tưới, do nắng hạn quá gay gắt cho nên nước tưới bị thiếu, cái thứ hai là dịch bệnh thường xuyên xảy ra, đối với cây xoài thì nó bị bọ trĩ cho nên bà con đầu tư thuốc bảo vệ thực vật cái giá thành nó cao, và cái khó khăn hiện tại ở đây là cái vấn đề giá cả thị trường nó không có được ổn định, do xoài của Cam Ranh mình nó cũng chưa được khẳng định trên thị trường cho nên là khi mà diện tích xoài nó tương đối cũng khuyến khích bà con nên trồng theo chương trình VietGap để khẳng định nhãn hiệu thì xoài đỡ hơn, giá cả nó sẽ ổn định hơn”.

Năm 2019, toàn xã đã vận động được 15 hộ tham gia trồng xoài theo tiêu chuẩn VietGap với diện tích 15 ha, do cây xoài mới trồng, chưa cho thu hoạch nên chưa thể đánh giá được chất lượng so với cây xoài trồng thông thường, nhưng theo thực tế cho thấy cây xoài trồng đã được lựa chọn, chăm sóc kỹ càng ngay từ khâu chọn giống theo đúng tiêu chuẩn VietGap nên có ít sâu bệnh, người trồng có quyền hy vọng vài năm tới sẽ có một vụ xoài bội thu.

Lê Ngân - Huyện ủy Cam Lâm