Hội đồng nhân dân (HĐND) là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân. Trúng cử đại biểu HĐND các cấp là một vinh dự lớn đối với mỗi đại biểu nhưng đồng thời cũng là trách nhiệm nặng nề trước cử tri và nhân dân. Thực tế hiện nay cho thấy, chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND được quyết định bởi chất lượng hoạt động của đại biểu HĐND. Vì vậy, để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp thì yêu cầu nâng cao vai trò, trách nhiệm và năng lực của từng đại biểu HĐND là vô cùng quan trọng. 

Nâng cao vai trò, trách nhiệm và năng lực của đại biểu HĐND

Chỉ thị số 45-CT/TW, ngày 20/6/2020 của Bộ Chính trị về lãnh đạo cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HÐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 đã nhấn mạnh rằng: Yêu cầu, kiên quyết không giới thiệu những người không xứng đáng, không đủ tiêu chuẩn, nhất là những người sa sút về phẩm chất đạo đức, tham nhũng, chạy chức, chạy quyền, xu nịnh, kiêu ngạo, quan liêu, gây mất đoàn kết, ảnh hưởng xấu đến uy tín của Ðảng, Nhà nước... để ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HÐND các cấp.

Với nhận thức đó, công tác nhân sự, trọng tâm là tiêu chuẩn, chất lượng và quy trình lựa chọn, giới thiệu đại biểu HĐND luôn được cấp ủy, HĐND các cấp tỉnh Khánh Hòa quan tâm. Ngay từ những ngày đầu chuẩn bị cho công tác bầu cử, trên cơ sở Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND năm 2015, Nghị quyết số 1187/NQ-UBTVQH14, ngày 11-1-2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hướng dẫn việc xác định dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026, Thường trực HĐND tỉnh đã chủ trì phối hợp với Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam tỉnh và UBND tỉnh thống nhất về số lượng, cơ cấu, thành phần tham gia đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND tỉnh, trong đó xác định: Nhân sự để chọn làm đại biểu phải có đủ tiêu chuẩn, có năng lực và điều kiện thực sự tham gia, trên cơ sở bảo đảm cơ cấu, thành phần đại biểu một cách hợp lý.

Trên nguyên tắc đó, trong ngày 23/5/2021, cùng với cử tri cả nước, cử tri Khánh Hòa đã tích cực tham gia cuộc bầu cử Quốc hội và HĐND các cấp với tỷ lệ cử tri đi bầu đạt 99,56%; đã bầu chọn được 07 đại biểu Quốc hội, 52 đại biểu HĐND tỉnh, 290 đại biểu HĐND cấp huyện và 3.182 đại biểu HĐND cấp xã. Đây là những đại biểu ưu tú, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân toàn tỉnh; là yếu tố quyết định cho chất lượng hoạt động của cơ quan quyền lực Nhà nước từ tỉnh đến địa phương.

Chất lượng đại biểu HĐND tỉnh nhiệm kỳ 2021 - 2026

Theo đánh giá của Hội đồng bầu cử tỉnh, chất lượng đại biểu HĐND các cấp ở nhiệm kỳ 2021 - 2026 thể hiện ở một số kết quả sau:

Về trình độ chuyên môn: Tỷ lệ đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ này có trình độ sau đại học, đại học cao, cụ thể: Cấp tỉnh: Sau đại học 16 đại biểu (chiếm 33,77%); đại học 35 đại biểu (chiếm 67,31%), dưới đại học 01 đại biểu (chiếm 1,92 %). Cấp huyện: Sau đại học 35 đại biểu (chiếm 12,07%); đại học 249 đại biểu (chiếm 85,52 %), dưới đại học 06 đại biểu (chiếm 2,41%). Cấp xã: Sau đại học 18 đại biểu (chiếm 0,85%); đại học 1.646 đại biểu (chiếm 51,72%), dưới đại học 1.519 đại biểu (chiếm 47,74 %). 

Về trình độ lý luận chính trị: Tỷ lệ đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ này có trình độ lý luận chính trị cao hơn so với nhiệm kỳ 2016-2021, cụ thể: cấp tỉnh: Cử nhân chính trị, cao cấp chính trị 52 đại biểu (chiếm 100%); cấp huyện: cử nhân chính trị, cao cấp chính trị 195 đại biểu (chiếm 67,24%); trung cấp chính trị  95 đại biểu (chiếm 32,76%); cấp xã: cao cấp chính trị 370 đại biểu (chiếm 11,63%); trung cấp chính trị 1.782 đại biểu (chiếm 56,00%).

Về độ tuổi: Lực lượng trẻ tuổi (dưới 40 tuổi) cấp tỉnh 03 đại biểu (chiếm 5,77%), cấp huyện 63 đại biểu (chiếm 21,72%), cấp xã 1.117 đại biểu (35,10%).

Về thành phần đại biểu: Cấp tỉnh: Cơ quan Đảng 16 đại biểu (chiếm 33,77%); chính quyền 16 đại biểu (chiếm 33,77%); Ủy ban MTTQ và các tổ chức thành viên 11 đại biểu (chiếm 21, 15%); quân đội, công an 03 đại biểu (chiếm 5.77%); các đơn vị khác 06 đại biểu (chiếm 11,54%). Cấp huyện: Cơ quan Đảng 98 đại biểu (chiếm 33,79%); chính quyền 85 đại biểu (chiếm 29,31%); Ủy ban MTTQ và các tổ chức thành viên 43 đại biểu (chiếm 14,83%); Tòa án nhân dân 03 đại biểu (chiếm 1,03%); Viện kiểm sát nhân dân 02 đại biểu (chiếm 0,69%); quân đội, công an 43 đại biểu (chiếm 14,83%); các đơn vị khác 16 đại biểu (chiếm 5,52%). Cấp xã: Cơ quan Đảng 293 đại biểu (chiếm 9,21%); chính quyền 938 đại biểu (chiếm 29,48%); Ủy ban MTTQ và các tổ chức thành viên 698 đại biểu (chiếm 21,94%); quân đội, công an 266 đại biểu (chiếm 8,36%); các đơn vị khác 987 đại biểu (chiếm 21,03%).

Các đại biểu tham dự kỳ họp thứ 2, HĐND tỉnh Khánh Hòa khóa VII. Nguồn ảnh: Báo Khánh Hòa

Kết quả cơ cấu tỷ lệ đại biểu tái cử chiếm tỷ lệ cao (cấp tỉnh 17 đại biểu (chiếm 32,69% ); cấp huyện tăng 133 người (chiếm 45,86%); cấp xã 1.954 người (chiếm 61,41%). Đây là một trong những thuận lợi sẽ góp phần cho hoạt động của HĐND nhiệm kỳ mới; đa số đại biểu tái cử đã được trang bị kiến thức và kỹ năng tích lũy trong các nhiệm kỳ hoạt động trước sẽ là hành trang, là nền tảng quan trọng cho các đại biểu tái cử này tiếp tục công hiến cho nhiệm kỳ mới. Hơn nữa, phần lớn đại biểu tái cử đều là lãnh đạo chủ chốt trong hệ thống chính trị và đã kinh qua nhiều vị trí quan trọng, am hiểu thực tiễn địa phương, có kinh nghiệm hơn trong việc tham gia xây dựng chính sách, nghị quyết của HĐND cũng như truyền tải chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước đến với cử tri và Nhân dân trong tỉnh.

Giải pháp nâng cao chất lượng đại biểu HĐND tỉnh trong thời gian tới

Để thực nhiện thắng lợi thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2021 và kế hoạch 5 năm 2021 – 2026,  mỗi đại biểu HĐND các cấp cần chủ động nâng cao trình độ, rèn luyện kỹ năng để thực hiện tốt nhiệm vụ theo luật định. Bên cạnh đó, Thường trực HĐND tỉnh nên tổ chức các khóa tập huấn bồi dưỡng một số kỹ năng hoạt động cho đại biểu mới như: tiếp xúc cử tri, chất vấn, thu thập và xử lý thông tin, giám sát, phân tích thông tin, đánh giá của đại biểu, xây dựng chương trình hoạt động… để mỗi đại biểu không ngừng hoàn thiện mình, nỗ lực vươn lên đáp ứng được kỳ vọng và sự mong đợi của cử tri tỉnh nhà đối với sự khởi sắc đột phá trong sự nghiệp xây dựng và phát triển quê hương Khánh Hòa.

Với chất lượng đại biểu HĐND như trên, chúng ta tin tưởng rằng, chất lượng hoạt động của HĐND các cấp trong nhiệm kỳ 2021 - 2026 tỉnh Khánh Hòa sẽ phát huy trí tuệ tập thể, dân chủ, tạo sự thống nhất cao trong việc quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương; từng bước giải quyết những vấn đề cấp bách trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong những năm tới.

Nguyễn Thị Lệ Hằng - Trường Chính trị tỉnh