Giữa những ngày Tháng bảy nghĩa tình này, nhắc nhở những người con đất Việt ở khắp mọi miền đất nước đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”,“Đền ơn đáp nghĩa”. Đây là trách nhiệm, tình cảm và nét đẹp nhân văn của dân tộc Việt Nam. Kỷ niệm Ngày Thương binh - Liệt sĩ hằng năm là dịp tri ân những anh hùng, liệt sĩ, người có công trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đã anh dũng hy sinh hoặc để lại một phần thân thể ở chiến trường.
Có đất nước liền một dải và tươi đẹp như hôm nay, dân tộc Việt Nam đã trải qua hàng nghìn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước. Trong các cuộc đấu tranh anh dũng ngoan cường ấy đã chứng kiến lớp lớp thế hệ người Việt Nam với tinh thần yêu nước, thương nòi; với ý chí kiên cường, bất khuất và lòng thủy chung, nhân hậu đã không tiếc máu xương, công sức của cải để giữ gìn độc lập tự do, thống nhất Tổ quốc, xây đắp giang sơn. Với sự hy sinh của đông đảo quần chúng, của chiến sĩ, anh hùng kế tiếp nhau trong lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Chính họ đã làm rạng rỡ dân tộc, vẻ vang giống nòi. Họ chết cho Tổ quốc sống mãi… tinh thần của họ luôn sống với non sông Việt Nam”, “Máu đào của các liệt sĩ đã làm cho lá cờ cách mạng thêm đỏ chói, sự hy sinh anh dũng của các liệt sĩ đã chuẩn bị cho đất nước ta nở hoa độc lập, kết quả tự do”(1).
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chứng kiến những hy sinh, mất mát lớn của dân tộc, Người đã dành tình cảm đặc biệt đối với thương binh, gia đình liệt sĩ và gia đình có công với Tổ quốc: “Tôi xin kính cẩn cúi chào vong linh các anh chị em đã bỏ thân vì nước và các đồng bào đã hy sinh trong cuộc đấu tranh cho nước nhà. Sự hy sinh đó không phải là uổng”. Để có được những chiến công vĩ đại, hàng triệu người con ưu tú của dân tộc, phần lớn là thanh niên đã hiến dâng tuổi thanh xuân và cả cuộc sống của mình cho đất nước. Họ đã ngã xuống trên khắp các chiến trường hoặc khi trở về đã mang trên mình thương tật suốt đời. Hàng triệu thân nhân liệt sĩ; những bậc ông bà, cha mẹ; những người chồng, người vợ và những người con mãi mãi không thể gặp lại những người thân yêu nhất của mình. Nhân dân ta đời đời ghi nhớ công ơn các anh hùng liệt sĩ. Đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” đã trở thành truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Ngày 16/02/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh ban hành chế độ hưu bổng thương tật và tiền tuất tử sĩ, đồng thời quyết định chọn ngày 27/7 hằng năm là Ngày Thương binh toàn quốc, sau đổi là Ngày Thương binh - Liệt sĩ để ghi nhớ, tôn vinh công ơn các anh hùng liệt sĩ, thương binh, bệnh binh và người có công với nước. Người yêu cầu phải quan tâm, báo đáp để các đối tượng chính sách “Yên ổn về vật chất, vui vẻ về tinh thần và có dịp tham gia hoạt động có ích cho xã hội”(2), với phương châm “Đồng bào sẵn sàng giúp, Chính phủ ra sức nâng đỡ, anh em có quyết tâm”(3).
Thực hiện lời dạy của Người, với truyền thống và đạo lý của dân tộc, những năm qua Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính sách, chế độ ưu đãi người có công và phát động sâu rộng trong cả nước phong trào “đền ơn đáp nghĩa” chăm sóc, giúp đỡ các gia đình thương binh, gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng và thực sự đã mang lại những kết quả tốt đẹp. Dù trong hoàn cảnh còn nhiều khó khăn, chúng ta đang phải dành nguồn lực để đầu tư xây dựng đất nước, song Đảng, Nhà nước và nhân dân ta vẫn làm tất cả những gì có thể làm được nhằm chăm lo cuộc sống vật chất và tinh thần của những người có công với nước. Vai trò nòng cốt của cuộc vận động này là các cấp ủy đảng, Mặt trận Tổ quốc, ban ngành và chính quyền các địa phương thực hiện.
Có thể nói, phần lớn các gia đình chính sách ở nông thôn vốn đã nghèo, lại thiếu lao động, nên cuộc sống càng thêm khó khăn. Ấy vậy, hiện nay họ không những đã ra khỏi diện đói nghèo, mà hầu hết đều đã có mức sống trung bình so với mức sống chung của cộng đồng dân cư nơi cư trú, một số đã trở nên khá giả, giàu có. Đó chính là sự chăm lo của Đảng và Nhà nước, đồng thời còn bắt nguồn khởi xướng từ phong trào “đền ơn đáp nghĩa” do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp phát động đã huy động được sức mạnh của toàn xã hội tham gia với một trách nhiệm và tình cảm sâu sắc. Bằng những việc làm thiết thực, phong trào “đền ơn đáp nghĩa” đã trở thành nét đẹp trong đời sống văn hóa dân tộc. Phong trào đã và đang phát triển cả chiều rộng lẫn chiều sâu với nhiều hình thức phong phú như: áo lụa tặng bà; áo ấm tặng mẹ; phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam anh hùng; xây dựng nhà tình nghĩa; xây dựng quỹ đền ơn đáp nghĩa; chăm sóc, giúp đỡ thương binh, bệnh binh nặng, cha mẹ liệt sĩ già yếu, cô đơn, con liệt sĩ; xây dựng nghĩa trang và đài liệt sĩ… đã làm rực sáng đạo lý, nghĩa cử cao đẹp của toàn dân tộc. Các phong trào “uống nước nhớ nguồn”, “đền ơn đáp nghĩa” trở thành những hoạt động xã hội sôi nổi thường xuyên, mang đậm giá trị nhân văn. Những việc làm đó thể hiện rõ nhất ý Đảng lòng dân, là đạo lý, truyền thống tốt đẹp của dân tộc được phát huy, phát triển, phần nào xoa dịu nỗi đau mất mát, giúp các gia đình liệt sĩ, thương binh vượt qua đau thương, nỗ lực phi thường, không ngừng vươn lên trong cuộc sống, công tác để tiếp tục cống hiến cho quê hương, đất nước. Ở khắp nơi, nhiều thương binh, bệnh binh, người có công với cách mạng đã vượt lên thương tật, hoàn cảnh khó khăn để xây dựng và phát triển kinh tế gia đình, hỗ trợ người xung quanh, trở thành những tấm gương vượt khó, những bông hoa giữa đời thường, xứng đáng là “người công dân kiểu mẫu”, “gia đình cách mạng gương mẫu”.
Cứ đến tháng bảy hàng năm, cả nước lại tràn ngập không khí tri ân những người có công với nước. Ngày càng có nhiều hoạt động đền ơn đáp nghĩa, quan tâm đời sống các gia đình liệt sĩ, thương binh, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, chăm sóc phần mộ các liệt sĩ, tổ chức những hoạt động về nguồn đầy xúc động... Tri ân những người hy sinh vì nước đã trở thành một nét đẹp văn hóa trong đời sống xã hội. Những việc làm đó còn có ý nghĩa giáo dục cho lớp trẻ hôm nay về một thời oanh liệt của đất nước, về đạo lý uống nước nhớ nguồn. Dù kinh tế đất nước hiện gặp khó khăn, nhất là dịch bệnh Covid 19 diễn biến phức tạp, nhưng các hoạt động đền ơn đáp nghĩa năm nay vẫn diễn ra bằng nhiều hình thức phù hợp, hiệu quả.
Kỷ niệm 74 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ cũng là dịp để chúng ta tổ chức thăm hỏi, tặng quà, thể hiện sự biết ơn đối với những hy sinh của thế hệ cha anh trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Cao đẹp thay những hành động chan chứa tình người, tình đồng đội, tình đồng chí của dân tộc ta. Tự hào thay những “Thương binh tàn nhưng không phế” luôn xứng đáng với lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đất nước Việt Nam ngày càng khởi sắc, nhất định Đảng, Nhà nước và toàn dân ta sẽ thực hiện ngày càng tốt hơn công tác “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn”, “tỏ lòng hiếu nghĩa bác ái” với thương binh, gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng như Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã từng căn dặn.
(1) Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996, tập 9, trang 3.
(2) Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tập 6, trang 262.
(3) Sđd, tập 6, trang 533.
CTV Ths Nguyễn Thanh Hoàng (nguyên Trưởng phòng Tuyên truyền, Ban Tuyên giáo Thành ủy Cần Thơ, Hiện Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Cần Thơ)
