Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, để có được những thắng lợi cách mạng vẻ vang, các thế hệ người Việt Nam chúng ta đã hy sinh biết bao xương máu, mồ hôi, nước mắt công sức, của cải để gìn giữ độc lập tự do và thống nhất Tổ quốc, xây đắp giang sơn tươi đẹp cho muôn đời con cháu.

Kế thừa truyền thống quý báu đó của dân tộc ta, trong thời đại Hồ Chí Minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân và dân ta đã viết nên những trang sử vẻ vang trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm giành độc lập, tự do và thống nhất đất nước; với Cách mạng Tháng Tám năm 1945, lập ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; với chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 đánh đổ ách thực dân, giải phóng một nửa giang sơn. Và với ý chí “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, quân và dân ta đã tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước trường kỳ gian khổ, làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đưa cả nước đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Trong các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, hàng triệu người con ưu tú của dân tộc ta, mà phần lớn là thanh niên, đã hiến dâng tuổi thanh xuân và cả cuộc sống của mình cho đất nước. Họ ngã xuống trên chiến trường, hoặc khi trở về đã mang trên mình thương tật suốt đời. Hàng triệu thân nhân liệt sĩ, những bậc ông bà, cha mẹ, những người chồng, người vợ và những người con đã mãi mãi không thể gặp lại những người thân yêu nhất của mình. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Chính họ đã làm rạng rỡ dân tộc, vẻ vang giống nòi. Họ chết cho Tổ quốc sống mãi…, tinh thần của họ luôn sống với non sông Việt Nam”⁽¹⁾. Đảng, Nhà nước và nhân dân ta mãi mãi ghi tạc và đời đời biết ơn sự hy sinh, cống hiến to lớn đó. Các thế hệ người Việt Nam sẽ luôn tự hào và nguyện sống xứng đáng với những hy sinh cao cả của các thế hệ cha anh.

Ảnh minh họa. Nguồn Internet

Với truyền thống quý báu “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, cách đây 74 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quyết định chọn ngày 27-7 hàng năm là ngày Thương binh - Liệt sĩ để “tỏ lòng hiếu nghĩa bác ái” với thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và những người có công. Người yêu cầu phải quan tâm, báo đáp để các đối tượng chính sách “Yên ổn về vật chất, vui vẻ về tinh thần và có dịp tham gia hoạt động có ích cho xã hội”⁽²⁾, với phương châm “Đồng bào sẵn sàng giúp, Chính phủ ra sức nâng đỡ, anh em có quyết tâm”⁽³⁾.

Cứ đến tháng bảy hàng năm, cả nước lại tràn ngập không khí tri ân những người có công với nước. Ngày càng có nhiều hoạt động đền ơn đáp nghĩa, quan tâm đời sống các gia đình liệt sĩ, thương binh, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, chăm sóc phần mộ các liệt sĩ, tổ chức những hoạt động về nguồn đầy xúc động... Tri ân những người hy sinh vì nước đã trở thành một nét đẹp văn hóa trong đời sống xã hội. Những việc làm đó còn có ý nghĩa giáo dục cho lớp trẻ hôm nay về một thời oanh liệt của đất nước, về đạo lý uống nước nhớ nguồn. Năm nay, dù kinh tế đất nước còn gặp khó, nhất là sau thời gian dịch Covid-19 diễn ra phức tạp khá dài, nhưng các hoạt động đền ơn đáp nghĩa vẫn diễn ra sôi nổi, sinh động. 

Phong trào đền ơn đáp nghĩa với nhiều chương trình hành động cụ thể đã trở thành phong trào cách mạng sâu rộng trong toàn Ðảng, toàn dân và toàn quân ta. Quỹ đền ơn đáp nghĩa được sử dụng hiệu quả trong việc xây dựng, cải tạo nhà tình nghĩa, chăm sóc bố, mẹ liệt sĩ, phụng dưỡng suốt đời Mẹ Việt Nam Anh hùng, thăm hỏi tặng quà và giúp đỡ thương binh, bệnh binh, gia đình người có công với cách mạng. Mỗi năm, chúng ta xây dựng, sửa chữa hàng chục nghìn nhà tình nghĩa để tặng các gia đình chính sách khó khăn; huy động được hàng trăm tỷ đồng chăm lo cho đối tượng chính sách. Không những chăm lo người còn sống, chúng ta còn có nhiều hoạt động quan tâm chăm sóc nơi an nghỉ của những người đã khuất như: xây dựng, tu sửa các nghĩa trang liệt sĩ, đài tưởng niệm, cầu siêu cho hương hồn các liệt sĩ được ấm lòng nơi chín suối… Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” đã và đang lan tỏa sâu rộng ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần phụng dưỡng 100% Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Đến nay, hơn 98% gia đình chính sách có mức sống trung bình trở lên so với dân cư cùng địa bàn cư trú và xuất hiện nhiều tấm gương người có công làm kinh tế giỏi, giúp đỡ ngày càng nhiều đối tượng con thương binh, liệt sĩ có việc làm ổn định, đóng góp xứng đáng vào xây dựng và phát triển kinh tế xã hội.

Bên cạnh những tia sáng rất đáng ghi nhận ấy, vẫn còn một số hạn chế về chính sách hậu phương đối với người có công với nước cần tiếp tục giải quyết. Một số sai sót, tiêu cực trong thực hiện chính sách, chế độ xảy ra ở một số nơi đã gây không ít phiền hà cho đối tượng thụ hưởng chính sách, tạo dư luận không tốt trong xã hội… 

Người có công không đòi hỏi, tuy nhiên việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách dành cho người có công và thực hiện triệt để hơn chính sách này là việc làm cần thiết, vừa là trách nhiệm, vừa là tình cảm của chúng ta đối với công lao của thế hệ cha anh đi trước. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Khi nạn ngoại xâm ào ạt đến, nó như một trận lụt to. Nó đe dọa tràn ngập cả non sông Tổ quốc. Nó đe dọa cuốn trôi cả tính mệnh, tài sản, chìm đắm cả bố mẹ, vợ con của nhân dân ta. Trước cơn nguy hiểm ấy, số đông thanh niên yêu quý của nước ta đã dũng cảm xông ra mặt trận.

Họ quyết tâm đem xương máu của họ đắp thành một bức tường đồng, một con đê vững để ngăn cản nạn ngoại xâm tràn ngập Tổ quốc, làm hại đồng bào.

Họ quyết hy sinh tính mệnh để giữ tính mệnh đồng bào. Họ quyết hy sinh gia đình và tài sản họ để bảo vệ gia đình và tài sản đồng bào.

Họ quyết liều chết chống địch để cho Tổ quốc và đồng bào sống.

Họ là những chiến sĩ anh dũng của chúng ta.

Trong đó có người đã bỏ lại một phần thân thể ở mặt trận, có người đã bỏ mình ở chiến trường. Đó là thương binh, đó là tử sĩ”⁽⁴⁾.

Ngày 27/7 là một ngày kỷ niệm thiêng liêng, song đền ơn đáp nghĩa lại không chỉ thực hiện một ngày, một tháng, mà phải được tiến hành thường xuyên, quanh năm. Từ thực tiễn công tác thương binh, liệt sĩ và người có công những năm qua cho thấy, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách, chế độ ưu đãi người có công với nước phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước; khuyến khích cộng đồng xã hội đẩy mạnh và mở rộng hơn nữa phong trào đền ơn đáp nghĩa, đó còn là trách nhiệm, đạo nghĩa và nhân văn của mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân “con Lạc cháu Hồng” đất Việt. Đồng thời, bằng nhiều hình thức, biện pháp và cách làm sáng tạo của các ngành, đoàn thể và địa phương trong việc chăm lo cuộc sống gia đình có công với cách mạng chính là thiết thực phát huy truyền thống và đạo lý dân tộc, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, hướng đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Ths Nguyễn Thanh Hoàng

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, NXB CTQG, H.2002, tập 5, trang 40.

(2) Sđd, tập 6, trang 262.

(3) Sđd, tập 6, trang 533.

(4) Sđd, tập 5, trang 466.